3. Składniki pochodzenia roślinnego noszą łacińskie nazwy, zgodne z konwencją Linneusza, często uzupełniane dokładniejszym opisem po angielsku, umieszczonym w nawiasie. Sama nazwa łacińska nie informuje o tym, jakiego rodzaju jest dany produkt roślinny, czy jest to np. olej czy ekstrakt, czy może sok – np. Prunus Dulcis (Sweet Almond Extract) albo Prunus Dulcis (Sweet Almond Butter), etc.

4. Warto też zapamiętać kilka podstawowych konserwantów – są nimi m.in. wszelkie parabeny, phenoxyethanol, kwas sorbowy (sorbic acid).

5. W kosmetykach kolorowych dozwolone jest używanie tej samej listy składników dla różnych odcieni. Wtedy te składniki, których występowanie i proporcje jest zależne od koloru produktu wymienia się na samym końcu wykazu, poprzedzając je zwrotem "may contain" lub "+ /-".

Niestety, lista składników wg INCI dostarcza konsumentom zbyt malo informacji. Świetnym przykładem są tu kwasy hydroksylowe, które skutecznie działają tylko w wąskim zakresie pH i przy odpowiednim stężeniu kwasu. Podobnie, niektóre antyoksydanty wymagają odpowiedniego środowiska, w niekorzystnych warunkach mogą szkodzić lub po prostu być jedynie ozdobnikiem nieprzynoszącym żadnych efektow (przykładem może być wit. C, która w obecności niektórych jonów metali występujących w ekstraktach roślinnych może wręcz niszczyć skórę, lub panthenol, bezskuteczny gdy pH produktu jest zbyt niskie). Lista składników nie daje nam jednak ani informacji o stężeniach procentowych, ani też o pH produktu.

Podobnie jest w przypadku różnych wyciągów – z samego wykazu wg INCI nie mamy szans dowiedzieć się, czy do czynienia mamy z wyciągiem wodnym, alkoholowym czy też może oleistym. Niektórzy producenci obchodzą to w ten sposób, że deklarują składnik jako ciąg nazw wg INCI połączonych spójnikiem "and" ( "water and propylene glycol and ginkgo biloba" to opis wodno-glikolowego wyciągu z miłorzębu japońskiego).

Warto też zapamiętać, że konserwanty i polimery akrylowe (np. carbomer, sodium carbomer) używane są w bardzo małych ilościach, szacunkowo około 1%. Pozwoli to ocenić czy dany krem zawiera wartościowe składniki w ilości godnej uwagi. Szczególnie tzw. firmy selektywne celują w formułowaniu produktów pielęgnacyjnych tak, że zawierają one więcej środków zapachowych i konserwantów niż np. wyciągów roślinnych, którymi epatują w reklamach. Nie oznacza to, że taki krem generalnie będzie do niczego, ale odpowiedź na pytanie, czy warto wydać sumę bajońską na coś, co ma małe szanse być rzeczywiście skuteczne pozostawiam czytelnikom.

Istnieją też firmy nieopisujące swoich produktów w sposób zalecany przez EU. Najczęściej dzieje się tak w przypadku firm z doktryną ekologiczną. Podają one wykaz składników z reguły w języku rodzimym, w zrozumiałej dla każdego formie np. "wodny wyciąg z płatkow róży, emulgator roślinny, olejek migdałowy, naturalny konserwant, naturalny olejek różany". Brzmi bardzo swojsko, jednak kto zgadnie, co kryje się pod emulgatorem roślinnym czy też naturalnym konserwantem? Czasami mogą to być wręcz silnie alergizujące składniki.

I jeszcze jedna sprawa. Skoro zajmujemy się listą składników, warto może zainteresować się paroma innymi towarzyszącymi jej aspektami. Po pierwsze – gdzie można znaleźć spis składników? Z reguły na opakowaniu lub na banderoli. W przypadku szamponów czy żeli pod prysznic nie ma sprawy, opakowania są zwykle wystarczająco duże, by wydrukować lub ewentualnie przykleić na nich stosowny wykaz. Podobnie rzecz ma się z kremami, często dodatkowo opakowanymi w kartonik. Nie ma natomiast obowiązku podawania listy składników na opakowaniach próbek. Gorzej jest z kosmetykami kolorowymi. Trudno umieścić najkrótszą nawet listę na ołówku do rysowania kresek na powiece. Są co prawda producenci, którzy dokonują tej sztuki i zaopatrują wyroby w miniaturowe naklejeczki zadrukowane maczkiem, którego nie sposób przeczytać bez silnie powiększającej lupy. Większość jednak posiłkuje się w takim przypadku następującym symbolem:



Oznacza on, że składniki można sprawdzić w spisie dostępnym w sklepie. Z reguły są to wiszące przy displayach plastikowe "książeczki". Jeśli owej listy brak, mamy prawo domagać się jej od obsługi.

Na koniec podam, jakie informacje, oprócz wykazu ingrediencji, powinny być umieszczone na opakowaniu kosmetyku:

1. Nazwa i siedziba producenta.
2. Nominalna zawartość opakowania (nie dotyczy to próbek).

Co w kremach piszczy
Kosmetyki

O liście składników, część I

Znakomita większość kosmetyków, także pielęgnacyjnych, wcale nie ma na celu uczynić cię piękniejszą. Kosmetyk, jak wyrobnik przy taśmie, ma po pierwsze i najważniejsze efektywnie zarobić pieniądze. To znaczy – ma przekonać konsumenta żeby go kupił.



Sugestywna reklama (wliczona, oczywiście, w cenę produktu), ładne opakowanie oraz zachęcające informacje na temat efektów używania odgrywają tu znaczącą role. Poza tym oczywiście krem ma też przekonać cie do ponownego zakupu, czyli być szczególnie przyjemnym w użyciu – ładnie pachnieć, mieć odpowiednią konsystencję, szybko się wchłaniać i optycznie poprawiać wygląd skóry. Oraz nie szkodzić.
Ale to nie obietnice z pudełka, a wydrukowana gdzieś z tyłu lista tajemniczo brzmiących składników decydują o tym, czy kosmetyk wart jest twoich pieniędzy.

Cytowany w poprzednim artykule wykaz EU wyróżnia aż 63 funkcje, jakie mogą spełniać składniki kosmetyczne. Ten sam wykaz obejmuje ponad 8 tys. przeróżnych nazw INCI. Oczywiście niepodobna omowić na łamach Pinezki wszystkich z nich. Skupmy się na początek na kosmetykach pielęgnacyjnych do skóry, czyli kremach, lotionach, balsamach i mleczkach, oraz maściach.

Wszystkie uprzednio wymienione pozycje, za wyjątkiem większości maści, zaliczają się do emulsji. Emulsje powstają w wyniku wymieszania substancji tłuszczowych z wodą. Ponieważ taka mieszanka posiada tendencję do rozwarstwiania się (jako że woda i tłuszcz z natury się nie mieszają), stabilizuje się ją za pomocą emulgatorów i ewentualnie utwardzaczy. Najprostszy krem składa się więc z wody, tłuszczu i emulgatora.
W zależności od struktury emulsji wyróżnia się dwie ich grupy – emulsje typu woda w oleju (W/O) i emulsje typu olej w wodzie (O/W), przy czym słowo "olej" jest tu synonimem substancji tłuszczowej. W zasadzie nazwy tych emulsji tłumaczą się same – w emulsjach W/O cząsteczki wody są zdyspergowane w oleju. Emulsje takie są tłuste i "ciężkie", wolno się wchłaniają, tworzą tłustą warstewkę na powierzchni skóry, są też z reguły dla niej dobroczynne lub przynajmniej obojętne, jako że nie naruszają naturalnej bariery ochronnej. W emulsjach O/W natomiast cząsteczki oleju są otoczone cząsteczkami wody. Emulsje te odbierane są przez użytkowników jako "lekkie", szybko się wchłaniają, wiele badań wskazuje jednak na to, że mogą one poważnie uszkadzać naturalną barierę ochronną skóry (płaszcz lipidowy), prowadząc do wzrostu utraty wilgoci (Transepidermal Water Loss – TEWL).
O rodzaju emulsji decyduje tylko i wyłącznie rodzaj emulgatora. Stosunek ilościowy wody i substancji tłuszczowej może w nich być różny.



Po lewej emulsje typu W/O – górna ilustracja przedstawia emulsję, w której jest więcej tłuszczów, dolna vice versa, po prawej zaś pokazane są emulsje O/W, ta u góry zawiera więcej wody, na dole zaś – tłuszczu.

Poza emulsjami istnieją jeszcze maści. Są to produkty zasadniczo bezwodne, korzystne dla skóry, jednak dla większości konsumentów mało atrakcyjne – są "ciężkie" i tłuste, tudzież bardzo wolno się wchłaniają. Niektóre maści mogą być emulsjami – wtedy, gdy zawierają składnik aktywny (czy też leczniczy) rozpuszczalny w wodzie. Jednak zawartość wody w maściach jest znikoma.

Większość oferowanych na rynku kremów pielęgnacyjnych, zarówno do twarzy, jak i do ciała, to emulsje typu O/W.

Jak już wcześniej wspomniano, najprostszy krem to woda, tłuszcz i emulgator. Krem taki ma szanse ochronić skórę przed utratą wilgoci i ewentualnie wspomóc regenerację naturalnej bariery ochronnej. Jednak od pielęgnacji oczekujemy więcej, stąd kremy zawierają też mnogość składników poprawiających ich konsystencję, ułatwiających rozprowadzanie, przedłużających im życie, barwiących, zapachowych oraz last but not least – składników aktywnych. Mianem tym określa się generalnie składniki, które mają robić "coś" ze skórą. Należą do nich oczywiście filtry UV, substancje kojące i łagodzące, środki zatrzymujące wodę w skórze, substancje chroniące przed negatywnym wpływem środowiska, substancje blokujące wytwarzanie melaniny, samoopalacze i inne. Wiele składników pełni kilka funkcji naraz, tzn. może być jednocześnie emolientem, poprawiać konsystencję i chronić przed negatywnym wpływem promieniowania UV (np. masło karite).

INCI Persea Gratissima (Kernel Oil) – olej z avocado. Olej ten jest pozyskiwany z miąższu owoców. Tłoczony na zimno zawiera wiele składników czynnych – witaminy, biotynę, mikroelementy. Ma własności gojące, odżywcze, jak również chroni przed wpływem słońca, jednak tylko nieznacznie (SPF ca 2-4). Ma bardzo intensywny kolor. W kosmetyce stosowany głównie w postaci rafinowanej jako składnik aktywny.

INCI Oenothera Biennis (Oil) – olej z nasion wiesiołka, jest jednym z najwartościowszych olejów pielęgnacyjnych, a to dzięki zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), w tym kwasu gamma-linolenowego (GLA). NNKT nie są wytwarzane przez ludzki organizm, jednak niezbędne dla właściwego funkcjonowania, stąd muszą byc dostarczane przez pożywienie. Również ich działanie zewnętrzne jest dobrze zbadane. Olejek z wiesiołka nadaje się dla każdej skóry, także atopowej i trądzikowej (GLA ma zdolność regulowania produkcji sebum). Tak jak wszystkie oleje zawierające wysoki procent NNKT, jest bardzo nietrwały. W kosmetyce stosowany głównie jako składnik aktywny, także jako środek leczniczy w chorobach skóry.

INCI Borago Officinalis (Seed Oil) – olej z nasion ogórecznika lekarskiego, kolejny bardzo wartościowy olejek zawierający NNKT, w tym również GLA. Podobnie jak olej z nasion wiesiołka nadaje się dla każdego rodzaju cery, szczególnie zaś w leczeniu trądziku i atopii. W kosmetyce stosowany głównie jako składnik aktywny.

INCI Carthamus Tinctorius (Oil) – olej z krokosza barwierskiego (rośliny podobnej do ostu). Olej zawierający sporo kwasu linolenowego, dzięki czemu jest szczególnie korzystny dla skóry. Ma działanie odżywcze, regenerujące, przeciwzmarszczkowe. W kosmetyce stosowany głównie jako składnik aktywny.

INCI Arachis Hypogaea (Oil) – olej z orzeszków ziemnych, tłusty i odżywczy, stosowany jest najczęściej jako składnik aktywny w produktach dla cery dojrzałej.

INCI Rosa Canina (Kernel Oil) – olej z nasion dzikiej róży. Kolejny z niezwykle wartościowych olejków roślinnych, tłoczony na zimno zawiera witaminy, głównie witaminę C. Ma właściwości łagodzące i gojące, leczące i wygładzające. Zalecany głównie dla cery suchej, szorstkiej, także dotkniętej łuszczycą. Produkcja tego olejku jest droga, stąd używany jest głównie jako składnik aktywny.

INCI Hippophae Rhamnoides (Oil) – olejek z rokitnika. Ten olejek wchodzi właśnie w modę, szczególnie w kosmetyce naturalnej. Nie bez powodu – rokitnik jest bogaty w witaminy, szczególnie witaminę C i karotenoidy, zawiera wiele antyoksydantów i ma właściwości gojące. Również pozyskanie tego olejku jest drogie, stąd częściej jest on używany jako składnik aktywny.

INCI Avena Sativa (Kernel Oil) – olej z nasion owsa, ma właściwości gojące i łagodzące, głównie stosowany jako czynnik aktywny w produktach dla cery wrażliwej i podrażnionej.

INCI Brassica Campestris (Oleifera Oil) – olej rzepakowy. Charakteryzuje go korzystna proporcja kwasów olejowych nasyconych i nienasyconych. Olej ten ma działanie zmiękczające, wygładzające. Nadaje się do cery suchej i dojrzałej. Częściej używany jako składnik aktywny.

INCI Helianthus Annuus (Seed Oil) – olej słonecznikowy, jeden ze szczególnie korzystnych dla cery olejów, zawiera wysoki procent kwasu linolenowego. Nadaje się do każdego rodzaju skóry. Bywa używany jako olej bazowy, ale także jako składnik aktywny.

INCI Castor Oil (też Ricinus Communis) – olej rycynowy, ze względu na niską cenę używany bardzo często. Jako najbardziej błyszczący spośród olejów, stosowany jest też w kosmetykach do włosów i dekoracyjnych. Korzyści dla skóry są mniejsze. Stosowany jako olej bazowy, często w postaci chemicznie zmienionej (uwodornionej, etoksylowanej).

INCI Sesamum Indicum (Oil) – olej sezamowy, ma działanie antyoksydacyjne, wygładzające, poprawiające krążenie. Jest trwały. Często używany jako olej bazowy w olejach do masażu. Nie jest polecany dla skóry wrażliwej, atopowej i dotkniętej trądzikiem różowatym.

INCI Glycine Soja (Oil) – olej sojowy, tani w pozyskiwaniu, łagodny. Stosowany w kosmetyce jako olej bazowy.

INCI Vitis Vinifera (Kernel Oil) – olej z pestek winogron, bogaty w flawonoidy i silne antyoksydanty, jak również kwas linolenowy. Działa regenerująco i oczyszczająco, polecany dla każdego rodzaju cery. Częściej stosowany jako składnik aktywny.

INCI Tallow – łój, wydzielina gruczołów łojowych ssaków, najczęściej owiec, krów lub koni, stosowany głównie w produkcji mydeł, ale także – choć coraz rzadziej – jako substancja zmiękczająca i wygładzająca w kosmetykach pielęgnacyjnych. Czysty łój składa się głównie z trójglicerydów kwasu palmitynowego, olejowego i stearynowego.

Oleje pochodzące z przerobu ropy naftowej:

INCI Paraffinum Liquidum – płynna parafina jest składnikiem bardzo często używanym w kosmetyce, jest lżejsza od swojej siostry wazeliny, mniej nabłyszcza skórę i się nie klei. Płynna parafina pozostawia skórę miękką i jedwabistą. Jest obojętna chemicznie i nie wywołuje podrażnień ani alergii. Sama w sobie nie ma żadnych wartości odżywczych, za to świetne natłuszczające i ochronne. W zależności od frakcji można wyróżnić parafinę lekką (legere, White Mineral Oil).

Woski pochodzące z przerobu ropy naftowej:

INCI Petrolatum (czasem z podaniem koloru: white lub yellow) – wazelina. Bardzo powszechnie stosowana w kosmetyce, jako tłuszcz bazowy. Jest neutralna chemicznie, nie powoduje podrażnień (co może się zdarzyć w przypadku emolientów roślinnych i odzwierzęcych, szczególnie nierafinowanych). Na powierzchni skóry tworzy warstwę okluzyjną, uniemożliwiającą odparowanie wody z naskórka. Mimo że często traktowana jako składnik najgorszej kategorii, wazelina jest jedynym produktem, który jest w stanie przyspieszyć naprawę naturalnej bariery ochronnej skóry (tworząc szczelną warstwę okluzyjną). Jej skuteczność została potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi. Wazelina nie wchłania się przez skórę, produkty ją zawierające często odbierane są jako ciężkie i natłuszczające, także lepkie.

INCI Cera Microcristallina – mieszanina wosków, używana głównie jako stabilizator emulsji, bardzo często występuje w woskach i kremach do układania włosów i w kosmetykach dekoracyjnych o tłuszczowej bazie (pomadki do ust, kremowe kompakty).

INCI Ozokerite – ozokeryt, wosk ziemny, stosowany podobnie jak woski roślinne celem nadania konsystencji i natłuszczenia, często wykorzystywany w produktach do pielęgnacji (i dekoracji) ust. Jak wszystkie pochodne ropy naftowej jest chemicznie neutralny.

Ponadto do substancji tłuszczowych zalicza się też liczne pochodne oraz prekursorów wyżej opisanych substancji – kwasy tłuszczowe, estry, oleje utwardzane wodorem (wtedy przy nazwie pojawia się dodatek "hydrogenated" ), etoksylowane i propoksylowane (etoksylację przeprowadza się przez traktowanie glikolem polietylenowym, propoksylacje – glikolem polipropylenowym, uzyskane tą drogą substancje opisuje się wg INCI przedrostkami PEG i PPG np PEG-40 Lanolin, PPG-5 Lanolin) i wiele, wiele innych. Do najczęściej spotykanych należą kwasy i alkohole tłuszczowe (ich nazwy zawieraja człon "alcohol", przez to często bywają błędnie interpretowane jako drażniące, np alkohol cetylowy lub cetearylowy, czyli Cetyl- i Cetearyl Alcohol) i ich pochodne, np.:

INCI Palmitic Acid, *-Palmitate – kwas palmitynowy i jego pochodne

INCI Oleic Acid, *-Oleate – kwas oleinowy i pochodne

INCI Stearic Acid, *-Stearate – kwas stearynowy i pochodne

INCI Capric Acid, Caprylic/Capric Trigliceride, *-Caprylate – kwas kaprylowy oraz jego pochodne i tak dalej.


W niektórych skomplikowanych związkach nazwy kwasów i alkoholi tłuszczowych zastępowane są skrótem – np. C8 oznacza alkohol lub kwas kaprylowy, zaś C8-Isoparaffin oznacza ester izomeru parafiny z kwasem kaprylowym. Trudno, nie będąc chemikiem specjalizującym się w kosmetologii, opisać właściwości takich pochodnych. Niektóre mają nadal własności emolientów, wygładzają skórę i ją odżywiają, inne poprawiają konsystencję, czy też rozprowadzanie lub wchłanianie emulsji, jeszcze inne są emulgatorami. W rozpracowaniu własności owych pochodnych przydaje się Google, aczkolwiek na temat działania wielu składników trudno znaleźć informacje, z reguły łatwiej o wzór chemiczny i zastosowanie.

S_biela a może by tak linki?

Człon alcohol występuje jednak i w innych nazwach INCI i nie jest per se związany z działaniem drażniącym. Wspomniany już wśród emolientów alkohol cetylowy (INCI Cetyl Alcohol), jak również alkohole cetearylowy (INCI Cetearyl Alcohol), decylowy (INCI Decyl Alcohol), izostearylowy (INCI Isostearyl Alcohol), mirystylowy (INCI Mirystyl Alcohol ), palmitynowy (INCI Palm Alcohol), stearylowy(INCI Stearyl Alcohol) etc. należą do alkoholi tłuszczowych i są zupełnie niedrażniącymi środkami zmiękczającymi, natłuszczającymi i wygładzającymi skórę, jak również stabilizującymi emulsje. Silnie drażniącym natomiast jest metanol (INCI Methyl Alcohol), używany głównie jako środek skażający etanol.
Kolejnym alkoholem, stosunkowo drogim, jest fenyloetyl (INCI Phenethyl Alcohol), związek aromatyczny, zawarty m.in. w olejkach eterycznych (różanym, neroli, ylang ylang). Ten alkohol z kolei, poza tym że ma działanie bakteriobójcze, dzięki czemu jest naturalnym konserwantem, ma również własności nawilżające. Do alkoholi zaliczane są także inne substancje nawilżające, niemające w nazwie rzeczownika alcohol. Są to glikole.

Humektanty

Glikole należą do grupy składników aktywnych zwanych humektantami. Humektanty to substancje higroskopijne, mające zdolność zatrzymywania wody w skórze (dokładniej – w jej zewnętrznych warstwach, czyli naskórku; tylko nieliczne humektanty mają zdolność przenikania do epidermy). Działanie humektantów jest korzystne dla skóry tylko wtedy, gdy jest ona dobrze uwodniona i gdy zapewnione są warunki uniemożliwiające utratę wody. Innymi słowy – higroskopijny humektant musi mieć wystarczającą ilość wody, by ją związać. Jeśli tak nie jest, będzie – w najgorszym wypadku - przyciągał cząsteczki wody z głębiej położonych warstw skórnych i powodował ich wysuszanie. Ma to miejsce np. w przypadku niskiej wilgotności powietrza. Stąd ważne jest, by humektanty znajdowały się w kosmetykach zawierających jednocześnie emolienty, tworzące na powierzchni skóry warstwę nie pozwalającą odparować wodzie.
Znakomita większość używanych w kosmetyce humektantów występuje naturalnie w macierzy międzykomórkowej skóry i tworzy tamże naturalny faktor nawilżający NMF (natural moisturizing factor). Skład NMF nie jest dokładnie poznany, niemniej jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry. Udowodniono także, że wraz ze starzeniem się organizmu ilość NMF ulega redukcji, stąd dostarczanie jego części składowych z zewnątrz ma sens. Do humektantów zaliczamy m.in.:

– INCI Glycerin – glicerynę – jeden z lepiej poznanych i już od dawna stosowanych składników kosmetycznych. Gliceryna, poza nawilżaniem, zwiększa penetrację składników aktywnych przez skórę, nie uszkadzając przy tej okazji bariery lipidowej. Wiele badań wskazuje na zbawienne działanie gliceryny w procesie regeneracji płaszcza lipidowego skóry. Ponadto istnieją przesłanki, że gliceryna ma wpływ na dojrzewanie komórek skórnych. Jedną z jej wad jest wysoka lepkość, stąd w stężeniach powyżej 5% może dawać nieprzyjemne uczucie klejącej się skóry. Glicerynę otrzymuje się z tłuszczów roślinnych i zwierzęcych jako odpad w produkcji mydła i jest ona tanim składnikiem.

– INCI Hyaluronic Acid – kwas hialuronowy i jego prekursora, czyli sól sodową kwasu hialuronowego (INCI Sodium Hyaluronate). Bardzo silny humektant, kwas hialuronowy ma możliwość związania do 250 razy więcej wody niż sam waży. Kwas hialuronowy wbrew swej nazwie nie jest kwasem, tylko polisacharydem. Istnieją dwie jego odmiany, wielko- i małocząsteczkowa. Ta pierwsza tworzy film na powierzchni skóry i nie przenika w głąb. Małocząsteczkowy kwas hialuronowy ma zdolność przenikania, stąd może być nośnikiem dla niektórych antyoksydantów rozpuszczalnych w wodzie. W większości kosmetyków stosowana jest mieszanina obu rodzajów. Kwas hialuronowy uzyskiwany jest metodami biotechnologicznymi i jest stosunkowo drogim składnikiem.

Antyoksydanty mają możliwość wyłapywania wolnych rodników i wiązania ich, zanim te zdążą "nabroić". Najlepiej używać antyoksydantów w połączeniu z filtrami słonecznymi – te ostatnie nie dopuszczają promieniowania UV do powierzchni skóry i tym samym redukują ilość powstających tam rodników, zaś te, które mimo wszystko powstaną, zostaną unieszkodliwione przez przeciwutleniacze.
W kremach przeciwutleniacze nie zawsze są stosowane pod kątem korzyści dla skóry. Niektóre z nich mają raczej chronić formułę kremu przed zmianą koloru czy zapachu lub jełczeniem pod wpływem tlenu (tę role spełniają oczywiście także wszystkie przeciwutleniacze korzystne dla skóry).

– INCI Ascorbic Acid – witamina C i jej pochodne ( INCI Ascorbyl *, Ascorbate *), MAP (INCI Magnesium Ascorbyl Phosphate), SAP (INCI Sodium Ascorbyl Phosphate). Witamina C jest jednym z najlepiej poznanych antyoksydantów, jest też stosunkowo często stosowana w gotowych kosmetykach. Ma ona zdolność ujednolicania kolorytu skóry, rozjaśnia plamy pigmentacyjne oraz stymuluje produkcję kolagenu. Niestety, do prawidłowego działania niezbędne jest zachowanie kilku warunków, w niekorzystnym środowisku bowiem witamina C zamiast być postrachem wolnych rodników, może – jako silny oksydant – sama je generować. Ważne jest więc, by formuła zawierająca witaminę C spełniała kilka warunków. Przede wszystkim pH musi być kwaśne, im niższe, tym stabilniejszy jest kwas askorbinowy, ale też i większy jego potencjał drażniący. Ponadto niepożądana jest obecność jonów metali, które mogą wywołać reakcję utleniania (np. miedź, żelazo), oraz lepiej, by zawartość substancji tłuszczowych nie była zbyt wysoka, jako że witamina C jako rozpuszczalna w wodzie działa wtedy skuteczniej. Niestety, w środowisku wodnym wit. C jest bardzo nietrwała, stąd trudno znaleźć skuteczne preparaty o optymalnym składzie. Większość zawiera bezwodne zawiesiny kwasu askorbinowego w silikonach lub innych emolientach. Badania wykazały, że poniżej stężenia równego 5% w gotowym produkcie efekty działania witaminy C są mało spektakularne. Często zamiast witaminy C używa się jej pochodnych. Najbardziej znanymi są MAP i SAP, czyli sole kwasu askorbinowego. Są one stabilniejsze niż czysta wit. C, jednak też dużo mniej efektywne, ponadto MAP i SAP są drogie, w przeciwieństwie do witaminy C. Inną pochodną kwasu askorbinowego jest jego palmitynian (INCI Ascorbyl Palmitate). Palmitynian kwasu askorbinowego jest jednak mało skuteczny.

– INCI Tocopherol – witamina E i jej derywaty (INCI Tocopheryl*). Najlepiej poznany antyoksydant, bierze udział w wielu procesach skórnych, m.in. uczestniczy w regeneracji witaminy C. Tokoferol jest witamina rozpuszczalną w tłuszczach, jest też stabilny. Bywa używany – nie tylko w kosmetyce – jako środek konserwujący, dodatek witaminy E chroni np. tłuszcze przed jełczeniem. Inną często używaną formą jest octan witaminy E (INCI Tocopheryl Acetate), jest on jednak mniej skuteczny. Korzystne dla skóry stężenie wit. E wynosi 1-2%. Skóra sucha toleruje także wyższe stężenia. Witamina E i jej octan są powszechnie używane w kosmetykach.

– INCI Ubiquinone, Ubichinone – koenzym Q10 oraz jego sztuczna forma idebenone (INCI Idebenone), uzupełnia trójkę podstawowych antyoksydantów. Występuje naturalnie w skórze. Podobnie jak witamina E bierze on udział w procesach metabolicznych, m.in. w regeneracji witaminy C w skórze. Jego stężenie w kosmetyku nie powinno wynosić mniej niż 0,1%. Koenzym Q10 jest drogim składnikiem, idebenone jest jego silniejszą i droższą formą.

Napisałam powyżej, że ekstrakty "mogą" mieć działanie antyoksydacyjne. Nie mamy bowiem możliwości się dowiedzieć, jaki dokładnie ekstrakt został w produkcji danego kosmetyku użyty (skład samego ekstraktu waha się też w zależności od warunków, w jakich rosły użyte rośliny), ile razy został poddany procesom oczyszczającym, kondensującym i innym, i jaką miał w rezultacie ostateczną zawartość poszczególnych składników. Podobnie nie sposób dociec czy dany ekstrakt jest maceratem (ekstrakt w oleju), czy też powstał w wyniku oddziaływania alkoholu, glikolu czy też wody. Z tego względu niemożliwym jest też określenie progu cenowego ekstraktów, mogą one być tanie, a mogą być i bardzo drogie. Niektóre firmy podają na opakowaniu nieco dokładniejsze dane, np. standaryzację ekstraktu dla danego składnika (np ekstrakt z zielonej herbaty standaryzowany na 50% EGCG musi zawierać 50% tego flawonoidu), co pozwala na przybliżoną ocenę skuteczności preparatu.

Do antyoksydantów chroniących składniki kremów przed rozkładem należą m.in. INCI BHA (nazwa chemiczna to butylated hydroxyanisole) i INCI BHT (butylated hydroxytoluene) – również te związki chronią skórę przed wolnymi rodnikami, są jednak używane w bardzo niskich stężeniach ze względu na potencjał drażniący. BHA i BHT są również składnikami nie ulegającymi biodegradacji.

Raz jeszcze zwracam uwagę, że większość antyoksydantów jest fotolabilna, czyli ulega rozpadowi pod wpływem światła. Podobnie jak światło działa tlen oraz często podwyższona temperatura. Stąd by zapewnić skuteczność produkty zawierające przeciwutleniacze powinny być odpowiednio zapakowane – najlepszym wyjściem są opakowania nie zawierające powietrza (airless), jednorazowe kapsułki lub ampułki, metalowe tubki z małym otworkiem, ewentualnie wykonane z nieprzezroczystego materiału buteleczki wyposażone w pompkę. Klasyczne szklane słoiczki niestety się nie sprawdzają (niestety, są lubiane przez klientki i co za tym idzie, działy marketingu).

Składniki łagodzące

Jest to grupa składników, które "uspokajają" podrażnioną skórę, czyli łagodzą stany zapalne, zmniejszają obrzęki, zaczerwienienia, uśmierzają świąd lub ból, często też wspomagają gojenie ran. Używane chętnie w produktach dla skóry wrażliwej.

– INCI Bisabolol – alfa-Bisabolol, jedna z substancji aktywnych zawartych w ekstrakcie z rumianku, o działaniu kojącym.

– INCI Chamomilla Recutita Extract – ekstrakt z rumianku o działaniu łagodzącym, przeciwzapalnym, antybakteryjnym. Ekstrakt z rumianku jest alergizujący, osoby uczulone na rumianek mogą jednak z reguły używać alfa-bisabololu.

– INCI Allantoin – alantoina, jeden ze składników czynnych zawartych w wyciągu z żywokostu lekarskiego, ma działanie kojące i łagodzące, przyspiesza gojenie.

– INCI Symphytum officinalis – ekstrakt z żywokostu lekarskiego, o działaniu gojącym, zmniejszającym obrzęk, przeciwreumatycznym.

– INCI Arnica Montana – ekstrakt z arniki górskiej, ma działanie gojące i przeciwzapalne.

– INCI Calendula Officinalis – ekstrakt z nagietka, skuteczny jako środek przeciwzapalny, gojący i bakteriobójczy.

– INCI Glycyrrhetinic Acid – kwas glycyretinowy, jedna z substancji zawartych w korzeniu lukrecji. Stosowany zewnętrznie ma działanie przeciwzapalne.

– INCI Glycyrrhiza Glabra Extract – ekstrakt z lukrecji gładkiej, prócz działania łagodzącego i antyzapalnego ma też własności wybielające i antyoksydacyjne.

– INCI Melissa Officinalis Extract – ekstrakt z melisy lekarskiej, ma działanie łagodzące, antybakteryjne i przeciwskurczowe.

wiesz co wkleiłam całą treść, bo linki w necie mają tendencję do "znikania" a to co wkleiłam na forum nie zniknie. Z tego powodu miałam 3 razy więcej szukania tego typu informacji niż normalnie, bo akurat strona na ktorej zazwyczaj się znajdowały jest w przebudowie i nic nie wskazuje na to, że jak już będzie gotowa linki znów będą aktywne

Ja wiem, dużo więcej z tym roboty, ale mam wrażanie że to cenne informacje i szkoda by było. Dużo też wkleiłam do poczytania, ale mam nadzieję, że się przyda można to potraktować jako tak książkę do poczytania

Pigmenty

Czyli inaczej środki barwiące. Głównie używane są oczywiście w kosmetykach kolorowych i farbach do włosów, ale czasem też nadają naszemu ulubionemu mazidłu różowy czy zielonkawy odcień (nawiasem mówiąc, owe kolory kremów, szczególnie tych do twarzy, podyktowane są marketingiem – ponoć klientce łatwiej uwierzyć w kojące własności kremu, gdy ten ma kolor niebieskawy lub zielonkawy, w odżywcze – gdy odcień jest różowawy czy brzoskwiniowy).
Pigmenty dzieli się na organiczne i nieorganiczne. Organiczne (zwane są też syntetycznymi) powstają drogą syntezy chemicznej, są z reguły rozpuszczalne w wodzie i mają praktycznie nieograniczone spektrum barw. Niektóre pigmenty organiczne nie są obojętne dla skóry, mogą one wywoływać reakcje alergiczne, drażnić śluzówki itp. Pigmenty organiczne na liście składników są oznaczane angielską nazwą koloru i numerem (INCI Acid Red 195, Yellow 5 Lake) lub za pomocą indeksu CI (Colour Index) o początkowych cyfrach innych niż 77.

Indeksem CI oznacza się również pigmenty nieorganiczne, zwane też mineralnymi. Są to naturalne pigmenty występujące w przyrodzie, w większości obojętne dla skóry, nie powodujące więc podrażnień. Grupa ta obejmuje ultramaryny, tlenki glinu, tlenki żelaza, chromu etc. Pigmenty nieorganiczne oznaczane są angielską nazwą chemiczną lub CI o początkowych cyfrach 77 (INCI Ultramarines, CI 77007; Titanium Dioxide, CI 77891; Silver, CI 77820). Do pigmentów zaliczyć można też i mikę (INCI Mica), która nie tylko nadaje emulsji jasny odcień, ale też perłowy połysk. Ponadto mika (która się nie wchłania, więc po aplikacji kremu pozostaje na powierzchni skóry) działa jak optyczny filtr zmiękczający i może niwelować widoczność zmarszczek oraz nadawać skórze promienny wygląd.

Inne składniki spotykane w kremach pielęgnacyjnych

Składniki chelatujące – ich zadaniem jest wyłapywanie wolnych jonów metali, które to jony mogą stanowić ognisko reakcji utleniającej. Składniki chelatujące przede wszystkim chronią krem przed utlenianiem, mogą jednak pełnić też zbawienną rolę w ochronie antyrodnikowej. Do składników chelatujących zalicza się kwas liponowy (INCI Alpha Lipoic Acid), etylenodiaminotetraoctan i jego pochodne (np. INCI EDTA, Tetrasodium EDTA, Trisodium EDTA).

Składniki antykorozyjne zapobiegają... korozji opakowań (np. INCI Cyclohexylamine, Dimethylaminomethylpropanol, Sodium Silicate).

Środki buforujące pozwalają uzyskać odpowiednie pH, najczęściej w okolicach 5.5 (np. INCI Citric Acid, Sodium Hydroxide, Potassium Hydroxide, Sodium Lactate).

Składniki wiążące poprawiają konsystencję emulsji,mogą jej nadawać konsystencję żelu lub po prostu zagęszczać (np. INCI * Acrylates *, Agar, Alginates, Galactomannan, * Celulose Gum, * Guar, * Starch, Pectin, Ozokerite, Cera Microcristallina, Polyethylacrylate, PVP, Xanthan Gum).

Składniki błonotwórcze tworząc błonę na powierzchni skóry pozwalają osiągnąć m.in. efekt napięcia i wygładzenia, zwany też "efektem liftingu" (np. INCI * Acrylates *, Galactomannan, * Celulose Gum, Chitosan, Gelatin, Glycosaminoglycans, Hydrogenated Collagen, Polyacrylic Acid, Polymethyl Acrylate).


Na tym można zakończyć krótkie tłumaczenie piszczenia kremów na nasze. Choć temat jest jak rzeka (w domyśle – Amazonka) i nie sposób go wyczerpać. Do tego co i rusz pojawiają się nowe ingrediencje, dawno znane składniki wracają do łask, jeszcze inne na fali nowych badań naukowych – lub też znakomitej PR niektórych firm – wchodzą w modę. Ostatnio na wokandzie mamy np. kwas foliowy, peptydy, ceramidy, nieco dłużej już liposomy czy też, po raz enty – kolagen. W większości przypadków trudno uzyskać obiektywne informacje od producenta czy też z prasy, stąd osobom zainteresowanym co dany składnik sobą reprezentuje (poza obiecującą nazwą), polecam amerykański serwis PubMed.com. Również biotechnologia.com.pl może być pomocna, aczkolwiek na pubmedzie ilość informacji jest nieporównanie większa.

A jak wygląda sprawa zalecanych przedziałów wiekowych? Czy naprawdę kremy dla "skóry dojrzałej", cokolwiek by to określenie nie miało znaczyć, nie nadają się dla cery młodej, czy zawarte w nich składniki "rozleniwią" zdrową skórę, jak często twierdzą sprzedawcy czy też prasa zwana kobiecą?
O rozleniwieniu skóry raczej mowy być nie może, dobrze skomponowany krem będzie służył i skórze młodej, i starszej. Jedyną przyczyną, dla której osoby młode powinny uważać na kremy przeciwzmarszczkowe, są zastosowane w tych ostatnich duże ilości emolientów, mogących zapchać pory skórne i doprowadzić do powstania zaskórników. Kremy bowiem dla osób starszych są z reguły formułowane na bazie założenia, że cera ze zmarszczkami jest jednocześnie cerą suchą (co oczywiście często ma miejsce, ale nie zawsze). Podobnie preparaty dla osób młodych niezmiernie często są bardzo lekkimi emulsjami typu olej w wodzie lub wręcz żelami, tak jakby poniżej 25 roku życia niemożliwością było mieć skórę suchą.

Pozostaje tylko konkluzja, że rynkiem kosmetycznym od dawna już nie rządzi potrzeba, a moda.


Na koniec podam jeszcze tak od siebie słownik składników kosmetycznych z którego osobiście kożystam najczęściej.

linki do artykułów sąw temacie na początku każdego z nich. nie chcecie żeby Wam wklejać to nie

Jakie kremy do pielęgnacji twarzy stosujecie w ciąży? Własnie się dowiedziałam, ze BB Cream Garniera, który stosowałam od początku ciąży, zawiera bardzo szkodliwy składnik o nazwie Ethylhexyl Methoxycinnamate ;-(

Teraz szukam kosmetyku z bezpiecznym składem. Chodzi o krem nawilżający bez parabenow i innych substancji blokujących pory.

Kachaw, dziękuję! Zastanawiałam się nad którymś z kremów z La Roche Posay, ale babka w aptece poleciła mi Eucerin Dermo Purifyer (w ciąży dokucza mi okropny trądzik). Nie byłam przekonana, wiec dostałam zestaw miniatur z tej serii do wypróbowania. Na pierwszy rzut oka skład jest ok, ale zaraz dokładniej przestudiuje i porównam z kremem polecanym przez Ciebie. Oleje na pewno byłyby najlepsze pod względem naturalności, ale obawiam się trądziku olejowego.

The_Fragile: bardzo lubię stronkę Sroki dot. składu kosmetyków dla maluszków. Dla mam oczekujących chyba też tam są

Dziś rano trafiłam na ta stronkę i również polecam! Własnie tam znalazłam info o składzie wspomnianego wyżej kremu BB Garniera.